Το ΚΚΕ θέτει για πρώτη φορά το 2013, στο 19ο Συνέδριο, σαν στόχο του την οικοδόμηση του σοσιαλισμού - κομμουνισμού χωρίς ενδιάμεσα στάδια. Το γεγονός αυτό αποτελεί τη σημαντικότερη, ανάμεσα σε άλλες, ιδεολογική κατάκτηση. Μια κατάκτηση εξαιρετικά δύσκολη και επίπονη, αφού προϋπόθετε την ήττα των οπορτουνιστικών αντιλήψεων που κυριάρχησαν στις γραμμές του από το 1934 και παρέμειναν κυρίαρχες, με ολέθριες συνέπειες, για οχτώ δεκαετίες. Το σημαντικό αυτό βήμα όμως δεν είναι σε καμία περίπτωση αρκετό. Πρέπει να συνοδεύεται από μία σε βάθος κριτική της σοσιαλιστικής οικοδόμησης του 20ού αιώνα. Διαφορετικά στη συνείδηση, ή στο υποσυνείδητο των εργαζόμενων, η λέξη σοσιαλισμός θα συνοδεύεται από το επίθετο «υπαρκτός», με αποτέλεσμα τη (δικαιολογημένη) καχυποψία απέναντί της. Δεν πρέπει να υπάρχει καμία αυταπάτη, ότι όσο παραμένουν χωρίς πειστική απάντηση οι αιτίες οι οποίες οδήγησαν στις γνωστές εξελίξεις στο τέλος του προηγούμενου αιώνα, δεν πρόκειται να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για την ανασυγκρότηση και ανάκαμψη του κομμουνιστικού κινήματος.
Σοσιαλιστική οικοδόμηση στον εικοστό αιώνα υπήρξε μόνο στη Σοβιετική Ενωση, από το 1917 μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1930. Στο σύντομο αυτό διάστημα τα πρωτοφανή επιτεύγματα της δικτατορίας του προλεταριάτου απέδειξαν, τόσο σε συνθήκες πολέμου όσο και της σχετικά ειρηνικής περιόδου που ακολούθησε, τις τεράστιες δυνατότητές της. Η κατάργηση της σοβιετικής μορφής κρατικής οργάνωσης στην ΕΣΣΔ στα μέσα της δεκαετίας του 1930 και η εγκαθίδρυση ενός είδους αστικού κοινοβουλευτισμού είναι η αναντίρρητη απόδειξη της ανατροπής της εξουσίας της εργατικής τάξης και η εγκαθίδρυση της κυριαρχίας ενός κοινωνικού στρώματος με αστικά χαρακτηριστικά, της σοβιετικής αστικής τάξης. Σημαντικότερος πολιτικός εκπρόσωπος του κοινωνικού αυτού στρώματος ήταν ο Στάλιν. Η ολέθρια ιδεολογικοπολιτική στροφή που σημειώνεται την ίδια εποχή στο εσωτερικό της Τρίτης Διεθνούς και η οποία καθοδηγείται από την οπορτουνιστική ηγεσία του ΚΚΣΕ είναι άμεση συνέπεια της ήττας της εργατικής τάξης στη Σοβιετική Ενωση.
Τα καθεστώτα που εμφανίσθηκαν στην Ανατολική Ευρώπη μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο είχαν προσωρινό χαρακτήρα (μέχρι να πάρει τις τελικές αποφάσεις της η σοβιετική αστική τάξη, στο εσωτερικό της οποίας διεξαγόταν έντονη διαπάλη). Οσο για την πορεία που ακολούθησαν μια σειρά χώρες της Ασίας, αυτή επιβεβαιώνει την ορθότητα των προειδοποιήσεων της Κομμουνιστικής Διεθνούς (2ο Συνέδριο) αλλά και του Λένιν, ότι στις χώρες αυτές τμήματα της αστικής τάξης ιδρύουν πολιτικά κόμματα που εμφανίζονται σαν κομμουνιστικά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας, το οποίο σε καμία φάση της ιστορίας του δεν είχε σχέση με τον Μαρξισμό - Λενινισμό.
Τα τελευταία χρόνια το ΚΚΕ ανέκτησε μια σειρά επαναστατικά χαρακτηριστικά, ξεκινώντας από τη στρατηγική που υιοθέτησε το 19ο Συνέδριο, την πολιτική συμμαχιών, την άρνηση συμμετοχής σε αστικές κυβερνήσεις, τη διακήρυξη της αναγκαιότητας για την ίδρυση ενιαίου κέντρου του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος και βέβαια την υιοθέτηση της λενινιστικής θέσης για τη μετατροπή του ιμπεριαλιστικού πολέμου σε επαναστατικό εμφύλιο πόλεμο. Υιοθέτησε επίσης την άποψη ότι θεμέλιο της κρατικής μορφής οργάνωσης στο σοσιαλισμό πρέπει να είναι η παραγωγική μονάδα. Ολα αυτά τα επαναστατικά χαρακτηριστικά, η ανάκτηση των οποίων υπήρξε εξαιρετικά επίπονη, εξαφανίστηκαν τη δεκαετία του 1930 και όχι βέβαια μετά το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ. Η Κομμουνιστική Διεθνής οδηγήθηκε στον ιδεολογικοπολιτικό εκφυλισμό την δεκαετία του 1930 και διαλύθηκε το 1943. Τα γεγονότα αυτά αποδεικνύουν ότι η άποψη σύμφωνα με την οποία το 20ό Συνέδριο αποτελεί το σημείο καμπής της Σοβιετικής ιστορίας, είναι εντελώς αβάσιμη. Το 20ό Συνέδριο ήταν ένα επεισόδιο στην ενδοαστική διαμάχη ανάμεσα στα τμήματα της σοβιετικής αστικής τάξης. Εάν κάποιος έγραφε την ιστορία της ΕΣΣΔ από τη σκοπιά της εργατικής τάξης, είναι αμφίβολο αν θα άξιζε τον κόπο να αφιερώσει στο συνέδριο αυτό, μέσα σε χιλιάδες σελίδες, έστω και μία παράγραφο.
Δεν μπορεί και δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητο το γεγονός ότι ακόμη και σήμερα διατυπώνονται απόψεις, που αποτιμούν θετικά τις εξελίξεις της δεκαετίας του 1930 στην ΕΣΣΔ, που συνοδεύονται μάλιστα από θετικά σχόλια για τον ρόλο του Στάλιν. Δεν πρέπει να υπάρχει καμία αμφιβολία ότι οι τοποθετήσεις αυτές, εκτός από το γεγονός ότι επιδρούν αρνητικά στην ανάδειξη της αλήθειας για την πορεία της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, αποτελούν έμμεση αλλά σαφέστατη προσπάθεια υπονόμευσης των ιδεολογικών και πολιτικών κατακτήσεων του Κόμματος των τελευταίων χρόνων. Είναι αδιανόητο κάποιος που συμφωνεί πραγματικά με τις τελευταίες επεξεργασίες του Κόμματος, να αποτιμά θετικά μια περίοδο που στα κρίσιμα αυτά ζητήματα έγιναν διαμετρικά αντίθετες επιλογές, μία περίοδο κατά την οποία η λενινιστική κληρονομιά κυριολεκτικά πετάχτηκε στα σκουπίδια. Οι απόψεις αυτές, είτε είναι αποτέλεσμα ιδεολογικής ανεπάρκειας είτε συγκαλυμμένης οπορτουνιστικής υπονόμευσης, πρέπει να καταπολεμηθούν με ανυποχώρητη αποφασιστικότητα.
Διαβάζοντας κάποιος τις θέσεις για το λεγόμενο Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα, δεν θα ανακαλύψει τίποτε καινούριο σε σχέση με όσα έχουν διατυπωθεί επανειλημμένα τις τελευταίες δεκαετίες. Ουσιαστικά, με έμμεσο έστω τρόπο, υπάρχει σαφής ομολογία του αδιεξόδου στο οποίο έχει οδηγηθεί η στάση του ΚΚΕ απέναντι στον οπορτουνιστικό συρφετό. Μια στάση που αρνείται τη διάρρηξη των δεσμών με κόμματα που δεν έχουν εδώ και πολλές δεκαετίες, και ούτε και πρόκειται να αποκτήσουν ποτέ, την οποιαδήποτε σχέση με τον μαρξισμό - λενινισμό. Μια στάση που έχει ρυμουλκήσει το ΚΚΕ στην υιοθέτηση σε κάποιες περιπτώσεις απαράδεκτων θέσεων (διζωνική ομοσπονδία στη Κύπρο κατ' απαίτηση του ΑΚΕΛ). Είναι επίσης χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Συρίας, όπου αντί να καταγγείλει τα Κομμουνιστικά Κόμματα για τη συστράτευσή τους στον εμφύλιο πόλεμο με τμήμα της αστικής τάξης, έχει συρθεί σε εκδηλώσεις συμπαράστασης προς το καθεστώς Ασαντ μέσα από την ΠΣΟ, την ΠΟΔΝ και το ΠΣΕ. Η περίπτωση της Συρίας ήταν μια εξαιρετική ευκαιρία να γίνει κατανοητή η θέση του Κόμματος για τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, μέσα από την καταγγελία της στάσης των Κομμουνιστικών Κομμάτων με συνεχή αρθρογραφία. Μια θέση ελάχιστα αφομοιωμένη στο εσωτερικό του Κόμματος και πολύ περισσότερο στον περίγυρό του.
Αν θέλουμε πραγματικά να βρει γόνιμο έδαφος η πρότασή μας για το σοσιαλισμό πρέπει το επόμενο διάστημα να επιταχυνθεί η συζήτηση για τα ζητήματα της σοσιαλιστικής οικοδόμησης και κυρίως τα θέματα που αφορούν τη δεκαετία του 1930. Η ανάδειξη του πραγματικού χαρακτήρα των εξελίξεων εκείνης της περιόδου θα δώσει απαντήσεις στα πιο κρίσιμα ζητήματα και θα εμπλουτίσει την θεωρία μας για τον σοσιαλισμό. Ταυτόχρονα θα σταθεροποιήσει τις ιδεολογικοπολιτικές κατακτήσεις της τελευταίας δεκαετίας, που δέχονται συνεχή υπονόμευση, από όλους όσοι επιμένουν να αποτιμούν θετικά τη συγκεκριμένη περίοδο.
Παύλος Ταμουρίδης
Συνταξιούχος ΔΕΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου